Kişisel Verilerin Yurt Dışına Aktarılmasında Standart Sözleşme
Nisan 9, 2025
13 Mart 2025 tarihli ve 32840 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ‘Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliğ (III-35/B.1)’ ile ‘Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Çalışma Usul ve Esasları ile Sermaye Yeterliliği Hakkında Tebliğ (III-35/B.2)’ kapsamında, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kuruluş, faaliyet, yönetim ve denetim süreçlerine yönelik kapsamlı düzenlemeler getirilmiştir.
Bu yeni düzenlemeler, sektörün daha güvenli ve şeffaf hale gelmesini hedeflerken, küçük ve orta ölçekli platformlar için ciddi zorluklar yaratabilir. Özellikle asgari sermaye tutarı, müşteri varlıklarının saklanması ve bağımsız denetim gibi kritik alanlarda önemli değişiklikler söz konusudur. İşte yeni mevzuatta öne çıkan bazı dikkat çekici düzenlemeler:
- Kripto Borsaları İçin Asgari Sermaye Tutarı
SPK, kripto borsalarının ve saklama hizmeti sunan kuruluşların mali yapısını güçlendirmek amacıyla asgari sermaye tutarını artırmıştır:
• Kripto borsaları için en az 150.000.000 TL
• Saklama kuruluşları için en az 500.000.000 TL
Bu düzenleme, finansal gücü düşük olan platformların sektörden çekilmesine veya büyük oyuncularla birleşmesine yol açabilir. Küçük borsalar için ciddi bir bariyer oluştururken, büyük ve kurumsal şirketlere avantaj sağlayabilir. - Müşteri Varlıklarının %95’inin Yetkilendirilmiş Saklama Kuruluşlarında Tutulması
Önceki dönemde borsalar, müşteri fonlarını kendi sistemlerinde tutarak farklı finansal işlemlerde kullanabiliyordu. Yeni düzenleme ile:
• Müşteri varlıklarının en az %95’i yetkilendirilmiş bir saklama kuruluşunda tutulacak.
• Borsalar kendi kasalarında en fazla %5 oranında müşteri varlığı bulundurabilecek.
Örneğin, bir borsada 100.000.000 TL değerinde müşteri varlığı varsa, bunun en az 95.000.000 TL’si yetkilendirilmiş bir saklama kuruluşuna aktarılmalı, borsa ise kendi sisteminde en fazla 5.000.000 TL tutabilir. Bu düzenleme, borsaların müşteri fonlarını kötüye kullanmasını önlemek için kritik bir adım olarak görülüyor. Ancak, yetkilendirilmiş saklama kuruluşlarının denetimi ve güvenilirliği konusunda bazı belirsizlikler bulunuyor. Saklama kuruluşlarının nasıl bir denetim mekanizmasına tabi olacağı, düzenlemenin etkisini belirleyen önemli faktörlerden biri olacak. - Yönetici Atamalarında SPK Onayı Zorunluluğu
Borsa yöneticilerinin finansal ve teknik yeterliliğini sağlamak amacıyla:
• Genel Müdür ve Genel Müdür Yardımcılarının en az 7 yıl finans, bilgi işlem veya teknoloji alanında deneyime sahip olması gerekecek.
• SPK, yönetici atamalarında onay verme yetkisine sahip olacak.
Bu düzenleme, yöneticilerin deneyimli olmasını sağlarken, piyasa üzerindeki regülatif kontrolü artıracaktır. Ancak, borsa yöneticilerinin atanmasına ilişkin son kararın SPK’ya bırakılması, piyasadaki bağımsızlık ilkesine zarar verebilir.
Regülatörün, yöneticiler üzerinde doğrudan bir yetkiye sahip olması, kurumsal yönetim ilkeleri açısından eleştiriye açık bir konudur. Özellikle özel şirketlerin yöneticilerini belirlerken bağımsız hareket edememesi, devlet müdahalesinin artmasına ve serbest piyasa dinamiklerinin zayıflamasına yol açabilir. Ayrıca, yönetici atamalarındaki bu denetim mekanizmasının, SPK’nın keyfi veya siyasi kararlar almasına neden olabileceği yönünde endişeler bulunmaktadır.
Öte yandan, bu tür bir düzenlemenin, piyasada güvenliği sağlamak adına önemli bir tedbir olduğu da söylenebilir. Niteliksiz yöneticilerin atanmasının önüne geçilerek, borsaların daha sağlıklı bir şekilde yönetilmesi hedeflenmektedir. Ancak, bu düzenlemenin piyasanın gelişimine nasıl etki edeceği zamanla daha net anlaşılacaktır. - Kripto Borsaları KAP’a Tabii Olacak
Şeffaflık ve yatırımcı bilgilendirme mekanizmasını güçlendirmek adına:
• Kripto borsaları artık Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) üzerinden düzenli bildirim yapmak zorunda.
• Listeleme prosedürleri, finansal tablolar ve faaliyet raporları kamuya açıklanacak.
• Borsaların yayınladığı bilgilerde değişiklik olduğunda, 2 iş günü içinde güncelleme zorunluluğu getirildi.
Bu değişiklik, piyasada güven artırıcı bir adım olarak değerlendirilirken, borsalara ek operasyonel yük getirebilir. - Hissedar Değişiklikleri İçin SPK Onayı
Kripto borsalarının sahiplik yapısında değişikliklerin kontrol altında tutulması amacıyla:
• %10, %20, %33 ve %50’yi aşan hisse değişiklikleri SPK onayına tabi olacak.
• Tüm hissedar değişiklikleri SPK’ya bildirilmek zorunda olacak.
Bu düzenleme, şirket birleşmeleri ve hisse devralmalarını daha sıkı denetim altına alarak piyasadaki ani değişimleri kontrol etmeyi amaçlamaktadır. Ancak yatırımcı ilgisini azaltabilir ve birleşme süreçlerini yavaşlatabilir. - Reklam ve Pazarlama Kısıtlamaları
Kullanıcıları yanıltıcı veya aşırı risk içeren pazarlama stratejilerinden korumak adına:
• Borsalar artık ek gelir vaat eden kampanyalar düzenleyemeyecek.
• Sigorta güvencesi pazarlama aracı olarak kullanılamayacak.
• Büyük ödüllü promosyon kampanyaları yasaklandı.
Bu düzenleme, yatırımcıların bilinçsiz bir şekilde risk almasını önlemeyi amaçlamaktadır. Ancak, pazarlama faaliyetlerinin kısıtlanması, yeni borsalar için müşteri çekme sürecini zorlaştırabilir. - Müşteriler İle Çerçeve Sözleşme Zorunluluğu
• Platformlar, müşterileriyle çerçeve sözleşme imzalamak zorunda.
• Çerçeve sözleşmeler, müşteri varlıklarının saklanması, risk bildirimleri ve işlem şartlarını içermeli.
• Bu sözleşmelerin elektronik ortamda değiştirilebilmesi için müşterinin önceden onay vermesi zorunlu.
• Elektronik değişiklikler, nitelikli elektronik imza veya güvenli giriş yöntemleriyle onaylanmalı.
Bu düzenleme, borsaların müşteriyle olan ilişkilerini daha şeffaf hale getirmeyi ve tarafların hak ve yükümlülüklerini daha net belirlemeyi amaçlıyor. Ancak, müşterilerin sözleşme değişikliklerini ne ölçüde takip edebileceği ve yeterince bilgilendirileceği önemli bir konu olarak öne çıkıyor. - Bağımsız Denetim Zorunluluğu
Borsaların finansal şeffaflığını ve hesap verilebilirliğini artırmak için:
• Borsalar her yıl bağımsız denetimden geçmek zorunda.
• Denetim kapsamında iç kontrol, finansal süreçler ve bilgi sistemleri detaylı olarak incelenecek.
Bu düzenleme, sektörde mali disiplini güçlendirirken, düzenlemelere uyum maliyetlerini artırabilir. Ayrıca, bağımsız denetim süreçlerinin nasıl yönetileceği ve hangi kuruluşların yetkilendirileceği büyük önem taşımaktadır.
Türkiye’de kripto piyasası daha sıkı regülasyonlarla denetlenen, sermaye açısından güçlü ve şeffaf bir yapıya geçiş yapıyor. Yeni düzenlemeler, yatırımcı güvenliğini artırırken, platformlar için ciddi yükümlülükler getiriyor. Borsaların yönetiminden müşteri varlıklarının saklanmasına, reklam stratejilerinden denetim süreçlerine kadar geniş bir yelpazede katı kurallar uygulanacak.
Bu yeni çerçeve, piyasadaki manipülasyonları azaltıp büyük borsaları güçlendirse de, küçük ve orta ölçekli platformların faaliyet göstermesini zorlaştırabilir. Kripto ekosisteminin geleceği, bu düzenlemelerin ne kadar etkin uygulanacağına ve piyasanın buna nasıl adapte olacağına bağlı olacak. Önümüzdeki süreçte, bu regülasyonların piyasaya etkilerini daha net göreceğiz.
